Η προσωποπαγεία ως προσωποφαγία

Ένα κύμα αμφισβήτησης και καχυποψίας κατέκλυσε το διαδίκτυο μετά τις ομιλίες της Γκρέτας. Και βέβαια δε μιλώ για τους εκφασισμένους ακροδεξιούς,  τους συνομωσιολόγους, ή  ακόμα και τους πληρωμένους από συμφέροντα αντιπάλους της. Μιλώ για εκείνη τη καχυποψία των διπλανών μας, όλων εκείνων δηλαδή των «υποψιασμένων», που ψάχνουν πάντα πίσω από την εικόνα. Κι εντάξει. Το να ψάχνεις πάντα τι κρύβεται πίσω από τα φαινόμενα είναι θεμιτό αν κομίζεις ορθολογική σκέψη, αλλά το να βρίσκεις πάντα κάτι αθέμιτο χωρίς αποδείξεις, είναι μάλλον προβληματικό. Που οφείλεται αυτή η καχυποψία;

Νομίζω ότι η δυσπιστία των περισσοτέρων, οφείλεται στο τρόπο της προβολής, και όχι σε κάποιο στοιχείο, ή έστω σε μια λογική σειρά εξηγήσεων. Κι αυτή η καχυποψία εντείνεται ακόμη περισσότερο σε συνάρτηση με τη καθαρότητα του περιεχομένου.

Ο τρόπος της προβολής είναι ο συνήθης της προσωποκεντρικής, μηντιακής λογικής. Θέλει και προβάλλει επίτηδες τα συνήθη εύπεπτα, [εικόνα -πρόσωπο -εύκολα συνθήματα], και προσωποποιεί τα περιεχόμενα, [δεν είναι ο αμερικάνικος ιμπεριαλιστικός καπιταλισμός είναι ο Τράμπ, δεν είναι ο σύριζα είναι ο Τσίπρας, δεν είναι τα περιεχόμενα αλλά αυτός που τα προσωποποιεί εκπροσωπώντας τα]. Με αυτό το τρόπο τα πρόσωπα ανάγονται σε σύμβολα, προτυποποιούνται, και οι έννοιες υπάγονται στην ευκολία της σημειολογίας τους.

Αυτός ο τρόπος, υποβαθμίζει τα περιεχόμενα, τις αξίες, τα νοήματα, αναβάλλοντας την όποια συζήτηση επί της ουσίας και προάγει τα πρόσωπα, ως εύπεπτη, και ευκατανάλωτη ευκολία. Mετατρέπει τα νοήματα σε τυποποιημένο προϊόν -πακέτο προς κατανάλωση, με περιτύλιγμα την εικόνα της νέας «ηρωίδας»… Πρόκειται για μια διαδικασία υποβάθμισης των προταγμάτων και ανάδειξης των προσώπων, ως έκφανση μιας νέας απολυταρχίας προσώπων που αντιπροσωπεύουν πια υποσύνολα και ιδέες. Με αυτό το τρόπο, η όποια κριτική -πολεμική  παύει να εστιάζει στο περιεχόμενο και κεντροβαρίζει στα πρόσωπα με διαφοροποιημένο το περιεχόμενό της. Εξ ου και οι επιθέσεις στην όποια “Γκρέτα”. Μια προσωποποίηση των ιδεών που τις περνάει σε δεύτερο πλάνο προς χάριν του προσώπου που “ηγείται”. Μια προσωποπαγεία των προταγμάτων.

Ά-νοια; Α-νοησία; ηλιθιοποίηση; Σίγουρα αγοραία συνθήκη ενός επερχόμενου μεσαίωνα, μια ολική επαναφορά με γραφικούς ήρωες, βασιλιάδες και ιππότες…Πάντως στα σίγουρα αυτός ο τρόπος, “υποψιάζει” υποσυνείδητα τους καχύποπτους ακόμα περισσότερο….but, «…no more heroes any more…».

Η κριτική στη Γκρέτα εστιάζει επιπρόσθετα στο γεγονός, ότι όλα τα πρόσωπα που την επικρίνουν λειτουργούν σε ένα μαζικά ωφελιμιστικό εγωτικό περιβάλλον, και υποκρύπτοντας ιδιοτέλειες, «κρίνουν εξ ιδίων τ’ αλλότρια» . Έτσι κι εδώ στη περίπτωση της Γκρέτας, αποδίδονται ως προβολές οι εκ των ένδον ιδιοτέλειες, αυτές του δικού τους εγωτικού τρόπου αντίληψης. Η προσωποποίηση των προταγμάτων που επικαλείται εντείνει ακόμη περισσότερο την προσωποφαγία.

Τα περιεχόμενα και ο λόγος αντίθετα, μοιάζουν ακλόνητα και δεν έχω συναντήσει ακόμα τοποθέτηση που να τα αμφισβητεί με επιχειρήματα. Αυτή η συνθήκη, επιτείνει ακόμα περισσότερο τη διάθεση για προσωπική επίθεση.

Ειλικρινά δε ξέρω αν πράγματι κρύβονται μπίζνες πίσω από τη προβολή της. Ίσως είναι και το πιο πιθανό. Η Γκρέτα να είναι η ιδεολογική επίφαση μιας νέας αγοράς. Εκείνο όμως που ξέρω είναι ότι οι όποιες κριτικές στο πρόσωπο, αφού δεν αφορούν περιεχόμενα, είναι προβληματικές είτε από πολιτική, είτε από κοινωνική ψυχολογική άποψη.

Όλα αυτά βρίσκονται στην απέναντι όχθη, μιας κοινωνίας ενεργής, συνειδητής κι έλλογης, που αναλαμβάνει μαζικά και συλλογικά πρωτοβουλίες για την ανατροπή των συνθηκών λεηλασίας της φύσης. Σε μια τέτοια κοινωνία, η κάθε Greta δε θα ήταν πρότυπο. Σε μια τέτοια κοινωνία, τα πρόσωπα ως αυθεντίες δε θα είχαν θέση ανάμεσα σε χειραφετημένες προσωπικότητες, και τα παραμύθια με τους δράκους, ιππότες και βασιλιάδες, θα ήταν αφηγήσεις για τα μωρά πριν κοιμηθούν. Η τήξη των πάγων δε θα ερχόταν ποτέ.

Ποτέ δεν είναι αργά. “We can be heroes, just for one day”. Αφήστε τη κριτική σκοπών ή σκοπιμοτήτων και αρπάξτε τη μέρα. Εδώ δεν έχει ήρωες. Μόνο δράκους…

 

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνσή σας δεν δημοσιεύεται.


*