Περί της αγάπης…

Όταν ήμουνα 4-5 χρονών παιδί και πηγαίναμε στις ονομαστικές εορτές των αδερφών της μάνας μου, -που δεν είχαν πολλά χρόνια που είχαν έρθει από το χωριό στην Αθήνα για να δουλέψουνε οικοδομή, αν μπαίναμε με τον αδερφό μου στο σπίτι τους χωρίς να φιλήσουμε σταυρωτά και τους 4 θείους με τα κολλαριστά πουκάμισα και τη μπριγιαντίνη στο μαλλί, έναν –έναν με τη σειρά της ηλικίας τους, υπήρχε τιμωρία. Μας έκλειναν απ’ έξω στο ημιτελές στα μπετά κλιμακοστάσιο, όπου το φως έκλεινε. Πότε ήμουν εγώ ο απείθαρχος αντάρτης πότε ο αδερφός μου πότε και οι δυο μαζί. Ήταν τρομακτικό για εμάς, και κάποια στιγμή άνοιγε η πόρτα και υποταγμένα κάναμε το καθήκον μας. Σταυρωτό φιλί από τον μεγαλύτερο στον μικρότερο ιεραρχικά.

Οι οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις ήταν τόσο ασφυκτικές, οι απαιτήσεις τόσο επιτακτικές,το οικογενειακό πλαίσιο τόσο καταπιεστικό, που όταν πια ήρθε η εφηβεία και τα σώματα «άντρεψαν», ήταν νομοτελειακό η όποια επανάσταση να στρεφόταν κόντρα και στην εξουσιαστική οικογενειακή συνθήκη. Η ανεξαρτητοποίηση, η αυτονόμηση, η ρήξη έγινε ζητούμενο, και η απεξάρτηση από την όποια σχέση, που δεν ήταν παρά συνθήκη ανελευθερίας a priori, καθήκον απέναντι στην ατομική αξιοπρέπεια.

Το τραγούδι “Mother” από το “The Wall” των Pink Floyd ήταν η έντεχνη κριτική που τραγουδούσαμε με πάθος. Αργότερα απαγγειάσαμε στο punk, το post punk και την νυχτόβια αλητεία μέσα και γύρω από την πλατεία. Όλα, εκδηλώσεις χειραφέτησης από τις μέχρι τότε εμπειρικές εξουσίες, μητρική και πατριαρχική, οικογενειακή, εκπαιδευτική, μπατσική, γκομενική. Σφράγισε έτσι μια στάση ζωής.

Κάνοντας αυτοκριτική με αφορμή έναν πρόσφατο χωρισμό μου που μου έθεσε επιτακτικά το ερώτημα για το νόημα της αγάπης, ξανατράκαρα με φόρα απέναντι στο ερώτημα πως θα μπορούσε η αγάπη να συνυπάρχει με τη συναισθηματική ανεξαρτησία. Να γίνει δηλαδή η αγάπη το ισότιμο ενός παντρέματος με την ελευθερία.

Μετά ακολούθησαν τα ερωτήματα να πέφτουν σαν χαστούκια:

-Υπάρχει αγάπη χωρίς την ανάγκη της εξάρτησης;

-Υπάρχει κοινωνική ελευθερία χωρίς εξάρτηση;

-Οι σχέσεις των ανθρώπων ούτως ή άλλως δεν είναι αναγκαστικά εξαρτησιακές από την κοινωνική φύση του;

-Αφού κι εσύ πιστεύεις ότι η αλληλεγγύη και η ανθρώπινη αγάπη είναι το επιβιοτικό στοιχείο της ανθρωποτητας, από πού κι έως που την απορρίπτεις όταν η σύντροφός σου σου δείχνει την αμεσότητα της ανάγκης της ως αγάπη;

-Και μέχρι που αυτή γίνεται πνιγηρή εξουσίαση;

-Και μέχρι που θα μπορείς να ανέχεσαι αυτήν την πνιγηρή αγκαλιά, νιώθοντάς την σαν εκδήλωση της αγάπης;

-Πόσο να υπερβαίνεις την αμεσότητα των αισθημάτων της καταπίεσης, μέσα από ερμηνείες αγάπης;

Ξέρω πως όλα αυτά που σας περιέγραψα θα πρέπει να φαίνονται πολύ «παλιακά» για κάποιους που γεννήθηκαν 10-20 πόσο μάλλον 30 χρόνια μετά. Προφανώς γιατί οι γονείς τους τους ανέθρεψαν χωρίς καταπιέσεις, αν όχι με άλλου είδους, θα έλεγα μάλλον χειραγωγικές και γι αυτό κρυφές και όχι άγαρμπα κατασταλτικές.

Επίσης καταλαβαίνω πολλούς και πολλές από εσάς που έχουν την άνεση να μην έχουν αυτού του είδους τα διλήμματα, μια που οι ταυτίσεις αγάπης και ελευθερίας είναι λογικές αφού αναζητούν την ελευθερία μέσα από την αγάπη. Κι εκεί όμως κρύβεται ένας διάβολος, αυτός της ανάγκης για συναισθηματική εξάρτηση, που σχεδόν πάντα ολισθαίνει στην εξουσίαση.

Όπως ολίσθαινε η αγωνία των μπαρμπάδων μου να επιβάλλουν εμμονικά την αναγκαιότητα των “εσφιγμένων” σχέσεων μπροστά στον κίνδυνο να αλλοιωθούν στον αλλοτριωτικό αστικό ιστό.

Είναι καλό που το κίνημά μας, έχει την αλληλεγγύη, την εγγύτητα, τη συνεκτικότητα και τη σχεσιακή αγάπη σαν στοιχείο της επαναστατικότητάς της, απέναντι στο κτήνος της εξατομίκευσης, του εγωισμού, του διαχεόμενου παρτακισμού, βιαιότητας ή και αδιαφορίας. Κάτι πρέπει να γίνει όμως με την αγάπη ως ανάγκη εξουσίασης. Με την αναγκαιότητα της συναισθηματικής εξάρτησης και την διαχείρισή της με όρους ελευθεριακούς. Εκεί χρειάζεται και η σκέψη για τον αμοιβαίο σεβασμό.

Τελικά η μάχη είναι ανάμεσα στην καρδιά και το μυαλό. Ενώ δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Γιατί εκεί που αρχίζει το μυαλό τελειώνει η καρδιά. Και το μυαλό αρχίζει όταν η καρδιά αγαπάει με ιδιοτέλεια. Μα ποια καρδιά αγαπάει χωρίς ιδιοτέλεια;

…άντε πάλι από την αρχή…